Wieś lokowana na 70 łanach, na prawie chełmińskim, na pruskim terytorium Gudikus, dnia 19 maja 1352, przez kapitułę warmińską.
Zasadźcą był sołtys Dittrich lub Ditter (wg inny źródeł Andree, otrzymał także urząd sołtysa). 8 łanów było wolnych (dla sołtysa) i 5 na uposażenie kościoła. Sołtys otrzymał także przywilej założenia karczmy z prawem sprzedaży piwa, chleba i mięsa. Połowa czynszu z karczmy miała trafiać do kapituły warmińskiej. Od nazwiska zasadźcy utworzona została niemiecka nazwa wsi Dietrichswalde, spolszczona następnie na Dzietrzwałd, Jetrzwałd i w końcu – na Gietrzwałd. Polska nazwa pojawiła się w dokumentach w XVII wieku.
Z dokumentu wizytacyjnego wiadomo, że we wsi w poł. XVII w. mieszkało 17 gospodarzy-gburów, działał młyn oraz dwie karczmy.
W 1789 we wsi było 59 domów, a mieszkańcy w zdecydowanej większości mówili po polsku.
Według danych Słownika Geograficznego Królestwa Polskiego, w 1876 Gietrzwałd liczył około 1000 mieszkańców, z których wszyscy, oprócz jednej rodziny, byli Polakami i katolikami; trudnili się oni głównie uprawą roli i hodowlą bydła. We wsi działała szkoła katolicka[4].
W Gietrzwałdzie powstał pomysł utworzenia „Gazety Olsztyńskiej”. Tu żył i pracował Andrzej Samulowski (1840–1928), założyciel pierwszej księgarni na Warmii (1878). Budynek księgarni wraz z tablicą pamiątkową istnieje do dzisiaj. Drugą księgarnię w roku 1881 założył A. Sikorski (działacz Towarzystwa Czytelni Ludowych). Pierwsza polska szkoła zaczęła działalność w okresie plebiscytu (w latach 1929–1933), przedszkole od 1927. Tu powołano również bibliotekę Towarzystwa Czytelni Ludowych.
Gietrzwałd zasłynął w 1877, kiedy to od 27 czerwca do 16 września, na przykościelnym klonie, dwóm dziewczynkom: Barbarze Samulowskiej (obecnie trwa jej proces beatyfikacyjny) i Justynie Szafryńskiej miała się objawiać Matka Boża. Objawienie nazwano objawieniem w Gietrzwałdzie. Obie dziewczynki pochodziły z niezamożnych rodzin. Maryja miała przemawiać do nich po polsku, co wywołało poruszenie, jako że język polski był wówczas w Prusach zakazany. Fakt ten wzmocnił ruch polski na Warmii[5]. Od czasu objawienia do sanktuarium maryjnego w Gietrzwałdzie co roku przybywają liczne rzesze pielgrzymów (łącznie nawet około miliona rocznie).
Źródło: https://pl.wikipedia.org/wiki/Gietrzwa%C5%82d (dostęp dnia 06.02.2022)